Opis: | W czasie Wielkiej Wojny wszyscy mężczyźni z Odrzykonia, dużej wsi położonej obok Krosna nad Wisłokiem, w wieku od 18 do 42 lat, a później i starsi do 50 roku życia (oprócz tych, którzy jako ochotnicy pośpieszyli do Legionów, wiążąc z nimi nadzieję na odzyskanie przez Polskę niepodległości), zostali przez zaborcę przymusowo wcieleni do wojska i służyli w armii cesarsko-królewskiej. W ciągu czterech lat wojny mieszkańcy Odrzykonia walczyli na froncie wschodnim w Lubelskim, w Karpatach i na Wołyniu, jak również na froncie włoskim oraz w Serbii i Albanii. Niestety, wielu zginęło.
Prezes Koła Młodzieży Kształcącej się (powstałego w czasie wakacji 1925 roku, do którego wstąpiła ponad połowa uczęszczających do szkół średnich młodych Odrzykoniaków), już na początku działalności tej organizacji zaproponował zbudowanie pomnika ku czci poległych w I wojnie światowej i w czasie walk o granice Niepodległej Rzeczypospolitej. Pomniki takie wznoszono w tym czasie również w sąsiednich wioskach: Wojaszówce, Ustrobnej i Białobrzegach. Rozpropagowano tę piękną ideę wśród mieszkańców Odrzykonia, ze szczególnym uwzględnieniem rodzin poległych i rozpoczęto gromadzenie funduszy. Wpisowe członków Koła w wysokości 20 gr oraz składka miesięczna w wysokości 10 gr stanowiły zalążek funduszu budowy. Dla wzbogacenia kasy urządzano zabawy taneczne, festyny w zamku oraz przedstawienia teatralne na miejscowej scenie. Następnie zwrócono się o pomoc do Polonii odrzykońskiej w Lowell koło Bostonu w stanie Massachusetts. Odrzykonianie z USA przekazali na cel budowy kilkaset dolarów.
Pomnik zdecydowano usytuować obok kościoła parafialnego, na starym cmentarzu przykościelnym.
Na prochach przodków, którzy żyli w okresie niewoli narodowej, mają teraz symboliczną mogiłę Ci Odrzykonianie, którzy złożyli ofiarę życia i walnie przyczynili się do odzyskania niepodległości przez Polskę. Nazwiska poległych został wyryte na oddzielnych blokach piaskowca. Na pomniku znajduje się 38 nazwisk ofiar wojny. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI!
Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika, w której uczestniczyło licznie społeczeństwo Odrzykonia, odbyła się w lecie 1929 roku. Poświęcenia, po uroczystej mszy świętej, dokonał ksiądz Stanisław Jarek, brat jednego z poległych. |