| Opis: | Cmentarz Wojenny ul. Gen. Józefa Bema (Twierdza Modlin). Często mylnie nazywany jest „Fortecznym”. Według najnowszych badań za rok założonia cmentarza przyjmuje się 1915 r. r., tuż po zdobyciu Twierdzy przez wojska niemieckie. Niekturzy badacze cofają datę jego założenia do roku 1813 (chociaż jest to błędne założenie) i do oblężenia Twierdzy Modlin przez wojska rosyjskie. Gruntownie odnowiony w 1997 r. wg projektu Pracowni T. Szybiak i G. Marciszewskiej. Pomnik z 1997 r. poświęcony poległym żołnierzom WP w 1920 i 1939 r. Cmentarz wpisany do rejestru zabytków. Znajdują się na nim:
mogiły żołnierzy polskich, francuskich, saskich i rosyjskich poległych w 1813 r., żołnierzy WP zmarłych i poległych w latach 1814-31, żołnierzy rosyjskich z załogi Twierdzy Modlin z połowy XIX w. – dokładne miejsca ich pochówku dzisiaj nie są wiadome, najprawdopodobniej pochowani oni zostali na innym cmentarzu wojennym połozonym na zachód od obecnego, dzisiaj nie istniejącym.
kwatera żołnierzy rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej w lipcu i sierpniu 1915 r. w walkach na przedpolu Twierdzy i w jej obronie. Twierdzy broniła 58 i 63 DP oraz sformowane w Modlinie 10 lipca 1915 r. z Drużyn Pospolitego Ruszenia 114 i 119 DP rezerwowej pod ogólnym dowództwem gen. Bobyra. Ponadto między Twierdzą i Nasielskiem działania opóźniające w drugiej dekadzie lipca 1915 r. prowadził 2 Korpus Turkiestański, który w samej obronie Twierdzy udziału nie wziął. Kwatera nie zachowana.
kwatera żołnierzy niemieckich poległych i zmarłych w czasie I wojny światowej w lipcu i sierpniu 1915 r. w walkach na przedpolu Twierdzy i podczas jej zdobywania z 12 Armii gen. Maximilliana von Galwitza, w skład której wchodziły m.in. Korpus Obrony Krajowej „Landwehry” gen. Duckhuth-Harracha (w składzie BP gen. Plantiera, BP gen. Gripenkrla, BP gen. Stampforda) i 17 Korpus Rezerwowy (14 i 85 DP). W bezpośrednich walkach o Twierdzę udział wzięły: BP gen. Pfeila, 169 BP Landwehry gen. Baerenfelsa-Warnowa, 10 DP Landwehry, Korpus gen. Duckhuth-Harracha, Grupa gen. Westernhagena, 14 DP gen. Szalsa Crenfelda (w składzie BP Landszturmu i 21 BP Landwehry gen. Liebuha), m.in. z 99 pp landwery.
mogiły legionistów polskich z 1918 r. m.in. z 1 i 3 pp LP oraz 2 puł LP,
grób płk Edwarda Malewicza, pierwszego polskiego komendanta Twierdzy Modlin po 1918 r.
kwatera z prochami ok. 500 żołnierzy WP poległych nad Wkrą i zmarłych z ran w szpitalu fortecznym w czasie wojny 1920 r. głównie z 5 Armii gen. Władysława Sikorskiego.
kwatera żołnierzy WP poległych w czasie obrony Twierdzy Modlin we wrześniu 1939 r. głównie z oddziałów fortecznych, 2 DP Leg., 8 DP, 28 DP i 30 DP.
kwatera żołnierzy niemieckich głównie z Dywizji SS „Totenkopf” (może Wiking ?) poległych i zmarłych z odniesionych ran w miejscowym szpitalu, w walkach 1944-45 r. na Narwią.
pojedyncze mogiły żołnierzy garnizonu Modlin z różnych okresów.
Paweł Adjacki |